جدیدترین برنامه‌های وزارت راه و شهرسازی برای حل مشکل کامیونداران

اعتراض‌های کامیون‌داران

تابستان امسال شاهد اعتراضات کامیون‌داران بودیم که برای چند ماه نیز به طول انجامید. اما موضوعاتی‌ که اخیرا باعث اعتراض‌های رانندگان شده است، اعتراض به موضوع عدم اجرای مصوبه تن‌-کیلومتر و هم‌چنین افزایش قیمت لاستیک و قطعات است. محمد اسلامی، وزیر راه‌وشهرسازی، اخیرا خبر از برنامه ویژه این وزارتخانه برای بازگشت آرامش و تعادل به صنعت حمل‌ و نقل و حمل بار برون‌شهری داده است.

برنامه ویژه برای رانندگان کامیون و بخش حمل بار برون‌شهری

اسلامی در مورد برنامه ویژه بیان کرد: ابتدا بدانیم اصل مشکل چیست و چه اتفاقی برای صنعت حمل ‌و نقل و حمل بار افتاده است. موارد گوناگونی موجب این نارضایتی‌ها شده است و مشکلات کامیون‌داران، استان به استان با یکدیگر فرق دارد. از سوی دیگر تصمیماتی که گرفته شده از جنس تعهد وزارت یا وعده‌هایی بوده است که همه این وعده‌ها محقق خواهد شد.

مشکل بیمه رانندگان کامیون

سازمان تأمین اجتماعی با توجه به تصمیم دولت معتقد است که تمام رانندگان حمل بار و حمل‌ و نقل جاده‌ای را تحت پوشش بیمه قرار داده است. براسا اطلاعات موجود از حدود ۹۰۰ هزار نفر راننده حمل ‌و نقل جاده‌ای و درون‌شهری، تأمین اجتماعی بیش از ۸۰۰ هزار نفر را تحت پوشش  بیمه قرار داده است و وضعیت بقیه رانندگان نیز در حال تشکیل پرونده و سیر مراحل قانونی است

طرح تن-کیلومتر

بحث تعرفه و مدل محاسبه کرایه بر اساس تن‌-کیلومتر درخواست اکثر رانندگان است که به تصویب شورای عالی ترابری رسید و به زودی در سراسر کشور اجرایی می شود.

رانندگان و شرکت های حمل و نقل

اما  نکته مهم دیگر، بحث رابطه شرکت‌ها با رانندگان و خود شرکت‌هایی که ناوگان حمل ‌و نقلی دارند، است. شرکت‌هایی که ناوگان دارند تقریباً بدون مشکل کار انجام  می‌دهند. مشکل شرکت‌هایی است که ناوگان ندارند و در نابه‌سامانی‌ها تأثیرگذار بودند که سازمان راهداری وظیفه دارد جداگانه موضوع هرکدام را رسیدگی کند و نتیجه را ابلاغ کند.

نرخ ارز و افزایش قیمت‌ها

مشکل بعدی که ریشه در افزایش نرخ ارز دارد، افزایش قیمت لاستیک و قطعات یدکی است. در حالی که از سویی انجمن‌ها و تشکل‌های حوزه حمل ‌و نقل و حمل بار عدم هماهنگی بین سازمان راهداری و وزارت صمت را دلیل اصلی نابه‌سامانی در توزیع و افزایش قیمت لاستیک می‌دانند.

با هماهنگی‌های انجام‌شده دلار ۴۲۰۰ تومانی برای واردات لاستیک اختصاص یافته است. اکنون مرغوب‌ترین لاستیک به قیمت ۲۰۰ دلار محاسبه می‌شود که معادل ۸۴۰ هزار تومان می‌شود و اصلاً دلیلی ندارد که لاستیک ۳ میلیونی به فروش برسد.

قبلاً دولت فقط به بخش خاصی اجازه واردات لاستیک را می‌داد اما هم‌اکنون همه مجاز به واردات لاستیک هستند و هرکسی لاستیک وارد کند و مشخصات بار را ارائه دهد و گمرک تأیید کند ارز مصرفی را به نرخ ۴۲۰۰ تومانی دریافت خواهد کرد، بنابراین مشکل کمبود لاستیک در بازار حل می‌شود.

اکنون رکودی که بر سر تلاطم ارز اتفاق افتاده است خلائی را ایجاد کرده و مانع توزیع لاستیک شده است. ما شاهد عرضه لاستیک‌های متوقف در بنادر به دستور معاون اول ریاست جمهوری هم بودیم که در آرام‌شدن فضا تأثیرگذار بود. ضمن اینکه در این میان وزارت راه و شهرسازی یک درخواست دارد که تشکل‌ها و انجمن‌ها ظرفیت تدارکاتی ایجاد کنند و لجستیک را خودشان انجام دهند و دولت در مقابل ارز مصرفی را در اختیار آنها قرار می‌دهد. این هماهنگی‌ها و تمهیدات روی‌هم‌رفته موجب می‌شود ناوگان حمل ‌و نقل جاده‌ای به تعادل برسد.

بازگشت تعادل بین عرضه و تقاضا

در حال حاضر تعادل مناسبی بین میزان کامیونی فعال در حمل بار و میزان بارها وجود ندارد. در برخی استان‌ها این تناسب وجود ندارد و بار کمتر از تعداد کامیون هست و در برخی استان‌ها بار بیشتر از کامیون ها است.

وزارت راه و شهرسازی به دنبال متناسب‌سازی میزان بار و ناوگان حمل و نقل است. راه‌حل این است که ناوگان حمل و نقل بار تحت کنترل شرکت‌های قدرتمندی باشد که این شرکت‌ها وضعیت بازار را رصد کنند. پیشرفت در عرصه حمل ‌و نقل و حمل بار در هیچ کشوری به‌صورت فردی و دولتی نبوده است.

هم اکنون متوسط پیمایش کامیون‌های ما ۶۰ هزار کیلومتر در سال است درصورتی‌که در جهان و حتی کشورهای همسایه این رقم به ۱۳۰ هزار کیلومتر می‌رسد.ما می‌توانیم از ناوگان حمل و نقل خود بیشتر استفاده کنیم. دلیل این اندازه از تفاوت این است که راننده خسته است و نمی‌تواند مسیرهای طولانی را برود و به همین دلیل پیمایش کاهش می‌یابد. اما وقتی این امر تحت نظر شرکت قرار بگیرد رانندگان در ساعت‌های مجاز بار را جابه‌جا می‌کنند و راننده دیگری کامیون را تحویل می‌گیرد و این موجب می‌شود راندمان ناوگان افزایش یاید. بر این اساس معتقد هستیم باید این سیستم ساختاری را ساماندهی کنیم.

توافق شده است در جلساتی وزارت راه و شهرسازی با کمیته مشترک برای ساماندهی نظام حمل ‌و نقل جاده‌ای با تشریک‌مساعی و با هماهنگی تصمیم‌گیری شود تا ساختارسازی‌ها اتفاق افتد و ظرفیت حمل‌ و نقل و حمل بار جاده‌ای افزایش یابد. امید است تا قدرت جابه‌جایی بار را از جغرافیای خود خارج کنیم تا معیشت برای رانندگان کامیون نیز بهتر شود.

منبع: هفته نامه حمل و نقل - شماره 193